Średniowieczny układ urbanistyczny miasta

Pierwsze wzmianki o Czeladzi pochodzą z początku XIII wieku. Czeladź od przełomu XIII/XIV w. aż do 1790 r. stanowiła jedno z trzech miast Księstwa Siewierskiego. Niestety nie zachował się do dzisiejszych czasów akt lokacyjny. Można przypuszczać, że Czeladź lokowana była na prawie magdeburskim.

Stare miasto jest najstarszą, zachowaną częścią zabudowy. Jej granice można wytyczyć układem ulic: Pieńkowskiego, Modrzejowskiej, Staszica, Katowickiej, Żabiej i 1 Maja. W tę część wliczyć też należy zabudowę i parcele ulic: Grodzieckiej, Będzińskiej, rozwidlenia ulic Modrzejowskiej i Reymonta, oraz Katowickiej wraz z Bytomską aż do ulicy Przełajskiej.

Rynek i szachownicowy układ ulic to jeden z niewielu tego typu średniowiecznych rozwiązań, zachowany w tak dobrym stanie w całej aglomeracji śląskiej.

Obejmuje on łącznie trzynaście ulic, położonych na terenie ok. 9 ha, stworzonym w średniowieczu jako obronny gród nadgraniczny. Widoczna do dzisiaj struktura ma charakterystyczny, zbliżony do owalu kształt.

Powstanie nowych osiedli mieszkaniowych i szybki rozwój miasta w XIX wieku przyniósł spadek znaczenia i zmianę funkcji starej części miasta. Ogromny wpływ na to miała też budowa drogi krajowej nr 94, która przecięła je od południowej strony, nie wpływając jednak znacząco na najważniejszą, historyczną jego część. 

Obiekt w rejestrze zabytków województwa śląskiego: A 1182/72 z dnia 5 V 1972 (województwo katowickie).

Współrzędne geograficzne: 50° 19' 06" N; 19° 04' 25" E