Ruiny zamku Biskupów Krakowskich

Zamek biskupów krakowskich jest jednym z najstarszych murowanych założeń obronnych w Polsce południowej, datowany na drugą połowę XIII wieku. Pierwotnie planowany jako jeden z największych zamków typu kasztelowego. Zamierzenie to nie zostało jednakże ukończone w wyniku konfliktu biskupa krakowskiego Pawła z Przemankowa z księciem krakowskim Leszkiem Czarnym. Wówczas jedną z baszt niezrealizowanego zamku zamieniono na wieżę mieszkalno - obronną usytuowaną na kopcu.

Do dnia dzisiejszego, oprócz ruin wieży mieszkalnej, budynku bramnego i pozostałości murów pierwotnego założenia, zachował się wał ziemny i fosa oraz odkopane przy pracach archeologicznych tajemne przejście. Odkryte relikty stanowią jeden z najstarszych przykładów murowanej architektury obronnej na terenie Polski południowej.

Na podstawie zebranego materiału oraz analizy historycznej budowę należy wiązać z biskupem krakowskim Pawłem z Przemankowa. Obecnie przyjmuje się, że trwała ona od 1280 do 1283. Pierwotne założenie miało na celu obronę Sławkowa i przeprawy przez rzekę Białą Przemszę od strony Krakowa. Potwierdza ten stan rzeczy nietypowa lokalizacja zamku poniżej miasta od strony Krakowa. O konieczności obrony od strony Krakowa, świadczyć może również fakt narastającego w owym czasie konfliktu wspomnianego biskupa krakowskiego z Leszkiem Czarnym.

Interesujące jest, że pierwotne założenie zamku było bardzo nowatorskie, gdyż analogie tego typu obiektów nie występują w Małopolsce, a dopiero w architekturze obronnej książąt śląskich m.in. zamek na Ostrowie Tumskim i zamek na Ostrówku w Opolu.

Obiekt w rejestrze zabytków województwa śląskiego: C 1394/90 z dnia 10 I 1990 (województwo katowickie) 

Współrzędne geograficzne: 50° 17’ 47” N; 19° 23’ 28” E